Bierbrouwerij de Kroon
Achter dit huis stond eens de brouwerij, welke dateerde van vòòr 1688. Er werd op deze plek minstens 250 jaar bier gebrouwen.
In de protestantse tijd brouwde er de familie De Booij. In 1794 koopt Joannes Schouten de inmiddels vervallen brouwerij. De brouwerij wordt bijna compleet herbouwd en de brouwcapaciteit danig vergroot.
Na Joannes nam zijn tweede zoon, Wilhelmus, de brouwerij over. Het was een moeilijke tijd, vele brouwerijen in Brabant werden gesloten. Een van de belangrijkste oorzaken was de invoering van de accijnswet van 1822.
Zijn zoon, eveneens Wilhelmus genaamd, nam de brouwerij over en breidde de brouwerij en daarmee de verkoop steeds verder uit. De brouwerij werd een bloeiend bedrijf. In 1908 waren er 6 personeelsleden werkzaam. Het bier werd in Geffen, maar ook in de wijde omgeving verkocht.
Zoon Harrie Schouten nam in 1916 de brouwerij van zijn vader over. De kwaliteit werd steeds verder verbeterd. Helaas kwam Harrie voor een lastige keuze te staan. Door de ontwikkeling van de koeltechnologie werd het in de begin jaren van de 20e eeuw mogelijk om met ondergisting te werken. Door de lagere temperatuur kon bier veel gecontroleerder gebrouwen worden, en werd het eenvoudig om bier van constante kwaliteit te brouwen. Het nadeel was dat daarvoor grote investeringen nodig waren.
Een dilemma, omdat Harrie drie dochters had en hiermee geen opvolgers om de brouwerij over te nemen.
Daarom nam hij het besluit om de brouwerij niet te moderniseren. In 1935 stopte hij met de productie van het ‘Geffensch bier’. De verkoop van bier ging overigens nog een tijdlang door. Het bier kwam voortaan in grote tonnen vanuit Lieshout (Bavaria Bier) naar Geffen en werd daar op beugelflessen afgevuld.
In 1955 werd de bierhandel opgeheven, waarna in 1964 de brouwerij werd gesloopt.
In de jaren ’60 zette een oud-Geffenaar op papier:
“Als Steve Leijten de brouwerspoort uitreed met zijn bierwagen, getrokken door prachtige paarden, rinkelend en glimmend door overdadig koperbeslag op hoofdstel, haam en zadel, dan stond Harrie wel eens, groot, breed en goed gemutst om de prachtige reclame die voor de zoveelste maal het dorp en omgeving inreed de wagen te bekijken. En was hij de zich bij de poort verzamelde jeugd mild gestemd. Hij was zo vriendelijk om ze een kijkje te laten nemen op de grote binnenplaats. De poort zelf was al een bijzonderheid, omdat ze diep was overkuifd door de graanzolders en een onverwachte kijk gaf over de tuinen van de brouwerij en pastorie.
Het geheimzinnige, het rijke en technische van dit bedrijf waar alleen ingewijden toegang hadden, bracht ons tot nederige eerbied en gapende bewondering.
Als goed mensenkenner en vooruitziend zakenman zag Harrie i ons zijn toekomstige afnemers, misschien mede daardoor gaf hij ons uitvoerig college over het bedrijf. Alles wat we nu weten over het brouwproces, het kiemend graan, mout en hop, is ons daar bijgebracht en voor geheel ons leven de enige wetenschap gebleven op het gebied van de bierbereiding.
We mochten weleens een slokje proeven, de brouwketels bekijken en een slinger geven aan de stoomkraan voor het schoonmaken van de biertonnen.
De voorkant was een monumentaal woonhuis, waartussen bazalt-stenen-palen zware puntige kettingen hingen, bestemd als sieraad, maar tevens als afscherming van ramen. Graag hing de jeugd in de kettingen én om het schommelen é om naar het pianospel te luisteren van Mientje Schouten, die met haar spel nog ruimere poorten openzette in ons jonge leven, dan in de brouwerij mogelijk was. Nooit heeft pianospel ons zo gegrepen en hebben we nog meer verrukking gekend als bij de pianoavonden voor het open raam van het burgemeestershuis.“
De herinneringen gaan terug naar begin 20e eeuw, naar de tijd waarin Wilhelmus Schouten, naast brouwer ook burgemeester van de gemeente Geffen was (1888-1912)
Herinneringen aan het brouwverleden zijn nog terug te vinden in de bovenlichten van Kerkstraat 12 (voormalig brouwershuis) en 14 (voormalig opslagplaats). Op het dakkapel herinnert de windvaan nog aan de brouwerij, het kroontje verwijst naar de naam ‘Stoombierbrouwerij De Kroon’.
Het pand is gebouwd in 1890, nadat het voormalige brouwershuis afbrandde. Het heeft bouwhistorische waarde vanwege de gebruikte materialen en de toegepaste detaillering. Het is gaaf behouden en betrekkelijk zeldzaam als brouwerswoning met koetshuis. In 2002 werd dit pand een Rijksmonument